علی گورانی با اشاره به چیستی و چگونگی تشکیل گاز رادون که از تولیدات عنصر اورانیوم است، اظهار داشت: در کره زمین انواع مواد معدنی پراکنده است که اورانیوم یکی از آنهاست و در مناطق مختلف زمین میزان این عنصر متفاوت است.
وی با بیان اینکه اورانیوم دارای هسته سنگینی است، ادامه داد: در طول زمین اتفاقات فیزیکی در این هسته سنگین می‌افتد که تبدیل به هسته‌های سبک‌تر و پایدارتر شده به‌نحوی که باعث جداشدن یک سری مواد رادیواکتیو از این عنصر می‌شود؛ یکی از این مواد گاز رادون یا اورانیوم 226 است.
گورانی با تأکید بر اینکه گاز رادون بی‌رنگ و بی‌بو و بی‌طعم و از نظر شیمیایی نیز خنثی است، اضافه کرد: این گاز در دل زمین خودبه‌خود و با گذشت زمان تشکیل می‌شود و از طریق راه‌هایی همچون وقوع زمین لرزه، شکاف‌زمین و حفاری از زمین خارج شده و وارد فضای اطراف زمین و زندگی ما می‌شود.
مسئول برنامه بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خاطرنشان کرد: گاز رادون از نظر فیزیکی و اتمی آلفازا (آلفا‌دهنده) است؛ آلفا ذره هسته‌ای است که قدرت نفوذ کمی دارد اما حاوی مقدار قابل‌توجهی انرژی است و این ذره تهدید خارجی نداشته و عمدتا آلودگی داخل بدنی ایجاد می‌کند.
وی با بیان اینکه ذره آلفا از گاز رادون معلق در محیط بسته وارد بدن انسان می‌شود گفت: اگر غلظت این گاز زیاد باشد و انسان در این فضا نفس بکشد این گاز در ریه وی جای‌گیر می‌شود و شروع به آلفازایی می‌کند؛ به این ترتیب با توجه به آنکه آلفا قدرت نفوذ کمی دارد و ریه انسان نیز یک لایه بسیار نازک میکرونی برای تبادل گاز دارد، شرایط کاملا مساعد است که آلفایی که توسط گاز رادون در ریه انسان ایجاد می‌شود به ریه آسیب بزند.
گورانی از اجرای پروژه ملی بررسی پراکندگی غلظت گاز رادون در نقاط مختلف ایران با همکاری وزارت بهداشت و سازمان انرژی اتمی خبر داد و گفت: در قالب این پروژه، پروتکل‌هایی برای سازمان‌های مرتبط که مقید به رعایت اصول بهداشتی هستند تعریف خواهد شد. در این پروژه با توجه به اهمیت بالای بهداشتی- اقتصادی که این گاز در زندگی مردم دارد پراکندگی غلظت گاز رادون در نقاط مختلف کشور بررسی می‌شود.
وی با بیان اینکه عمده‌ترین سازمان‌ها در این طرح مانند شهرداری باید قوانین خاصی را در ساخت و سازها اعمال کنند و از طرفی وزارت بهداشت و سازمان انرژی اتمی باید در این زمینه نظارت داشته باشند، تصریح کرد: اطلاع‌رسانی عمومی همگام با این برنامه ملی باید صورت گیرد. مسئول برنامه بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی، با تأکید براینکه آلایندگی گاز رادون مربوط به آلایندگی داخل منازل است، اضافه کرد: پرقدرت‌ترین فاکتور در خطرات مربوط به این گاز عدم‌تهویه مناسب ساختمان‌های مسکونی است.
وی در مورد نحوه اندازه‌گیری غلظت گاز رادون در ساختمان‌ها گفت: اندازه‌گیری‌ها به 2 شکل پسیو یا غیرفعال و اکتیو یا فعال ممکن است که در نحوه غیرفعال آن که دقیق‌تر هم هست، در یک دوره زمانی 6ماهه یا یکساله از یک پلیمر که از گاز رادون تأثیر می‌پذیرد در منازل استفاده می‌کنند و بعد از مدت مدنظر پلیمر را مانند فیلم عکاسی ظاهر می‌کنند و اثرات ضربه‌هایی که گاز رادون به آن پلیمر وارد کرده را محاسبه کرده و غلظت گاز را تشخیص می‌دهند؛ در همین حال در شکل فعال نیز از دستگاهی در ساختمان‌ها استفاده می‌شود که در قالب محاسبات خاص از حجم مشخصی از هوا تشخیص می‌دهد که در یک مترمکعب هوا چند پیکوکوری برمترمربع، رادون در هوا معلق است.
گورانی با بیان اینکه مردم نمی‌توانند این آزمایش‌ها را انجام داده و حجم غلظت این آلاینده را تشخیص دهند، اظهار داشت: در پروژه ملی بررسی پراکندگی غلظت گاز رادون در نقاط مختلف ایران به‌طور قطع راهکارهایی برای آنکه با ضریب بالایی اطمینان حاصل کنیم که چه غلظتی از گاز در زندگی مردم وجود دارد دیده خواهد شد.
